Virtual Bank คืออะไร ทำไมถึงสำคัญ?

          ในอนาคตอีกไม่ไกลนี้ จะมีบริการทางการเงินใหม่เกิดขึ้น คือ Virtual Bank (ธนาคารเสมือน) ซึ่งเป็นธนาคารที่ดำเนินการผ่านระบบดิจิทัลทั้งหมด ไม่มีสาขาจริง และอยู่ภายใต้การกำกับดูแลของธนาคารแห่งประเทศไทยเช่นเดียวกับธนาคารทั่วไป ซึ่งจะทำให้ทุก ๆ คนสามารถเข้าถึงบริการทางการเงินที่ต้นทุนต่ำลงและเข้าถึงสินเชื่อได้ทุกสาขาอาชีพ 

นิยามและลักษณะสำคัญของ Virtual Bank:

• ธนาคารที่ให้บริการผ่านระบบดิจิทัล เช่น โทรศัพท์มือถือหรือเว็บไซต์
• ไม่มีสาขาจริง จึงไม่ต้องเสียค่าเช่าสถานที่ หรือค่าบำรุงรักษาตู้ ATM ทำให้มีต้นทุนการดำเนินงานที่ต่ำกว่าธนาคารแบบเดิมอย่างมาก
• ใช้เทคโนโลยีเป็นหลัก ในการเปิดบัญชี การยืนยันตัวตน (ผ่านออนไลน์ ไม่ต้องเซ็นเอกสาร) และการทำธุรกรรมทั้งหมด เช่น ฝาก ถอน โอน จ่าย และขอสินเชื่อ
• ต้นทุนต่ำ ทำให้สามารถเสนอผลประโยชน์ที่ดีกว่าให้กับลูกค้า ให้ดอกเบี้ยเงินฝากสูงกว่า และดอกเบี้ยเงินกู้ที่ต่ำกว่าธนาคารทั่วไป
• แตกต่างจาก Mobile Banking เพราะ Mobile Banking เป็นเพียงแอปพลิเคชันของธนาคารที่มีสาขาและต้นทุนจำนวนมากอยู่เบื้องหลัง ในขณะที่ Virtual Bank ไม่ได้มีภาระต้นทุนเหล่านั้น

วัตถุประสงค์ของการเกิดขึ้นของ Virtual Bank:

• เพิ่มการเข้าถึงบริการทางการเงิน ให้กับกลุ่มลูกค้าใหม่ ๆ หรือกลุ่มที่ยังไม่สามารถเข้าถึงบริการทางการเงินได้อย่างเต็มที่ เช่น แม่ค้า อาชีพอิสระ
• กระตุ้นการแข่งขันในอุตสาหกรรมธนาคาร ผู้เล่นใหม่มีต้นทุนต่ำและดำเนินการได้รวดเร็ว
• เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นแล้วในต่างประเทศ เช่น สหรัฐอเมริกา เกาหลี และญี่ปุ่น

กลุ่มผู้ให้บริการ Virtual Bank ที่ได้รับสิทธิ์ 3 รายในประเทศไทย:

• กลุ่ม SCBX: จับมือกับ KakaoBank (เกาหลี) และ WeBank (จีน)
• จุดเด่น: มีฐานลูกค้า SCB เดิมหลายล้านคน, ได้เทคโนโลยีจากผู้ให้บริการระดับโลก (จีนและเกาหลี), และมีความเชี่ยวชาญด้านธนาคาร
• จุดอ่อน: อาจมีข้อมูลและ Data เป็นรองบางกลุ่ม

• กลุ่ม KTB: จับมือกับ AIS, Gulf, และ OR
• จุดเด่น: มีฐานลูกค้าขนาดใหญ่มาก AIS เกือบ 50 ล้าน, เป๋าตังค์ของ KTB เกือบ 40 ล้าน, OR มีร้านค้าและลูกค้าจำนวนมาก
• จุดอ่อน: อาจขาดประสบการณ์ด้านการพัฒนาเทคโนโลยี Virtual Bank โดยเฉพาะ เนื่องจากไม่มีพาร์ทเนอร์ด้านเทคโนโลยีโดยตรง

• กลุ่ม Ascend Money (True Money): จับมือกับ Ant Financial (จีน)
• จุดเด่น: มีฐานลูกค้า True Money ประมาณ 32 ล้านคน, มีความเชี่ยวชาญด้านเทคโนโลยี, มี Ant Financial เป็นพาร์ทเนอร์ด้านการเงินยักษ์ใหญ่จากจีน, สามารถแปลง 7-Eleven, Makro, Lotus's ให้เป็น "สาขาธนาคาร" ได้
• จุดอ่อน: เป็นเจ้าเดียวที่ไม่มีธนาคารหนุนหลังเลย ทำให้ขาดประสบการณ์และความเข้าใจในธุรกิจธนาคารในไทยจริงๆ

ข้อมูลในการปล่อยสินเชื่อ:

• Virtual Bank จะใช้ "Big Data" จำนวนมหาศาล ในการวิเคราะห์และอนุมัติสินเชื่อทั้งหมดผ่านระบบออนไลน์
• ข้อมูลจากพฤติกรรมลูกค้า เช่น การจ่ายค่าโทรศัพท์ (AIS), การเติมน้ำมัน (OR), การซื้อของจากร้านค้าปลีก เช่น Makro, Lotus's, 7-Eleven จะถูกนำมาวิเคราะห์เครดิตและพฤติกรรมการใช้จ่าย โดยผู้ประกอบการหรือร้านค้าไม่จำเป็นต้องมีเอกสารทางการเงินแบบดั้งเดิม
• ตัวอย่างที่มีอยู่แล้ว เช่น Shopee PayLater และ Line BK (ร่วมกับกสิกรไทย) ที่ใช้ข้อมูลการซื้อขายหรือการใช้บริการแอปพลิเคชันในการพิจารณาสินเชื่อ
• จะช่วยปิดช่องว่างทางการเงินสำหรับ SME และผู้ประกอบการรายย่อย ที่เมื่อก่อนกู้ยากเพราะไม่มีข้อมูลทางการเงินที่เป็นทางการ

อนาคตของบริการทางการเงิน:

• บริการทางการเงินจะ "สอดประสาน" เข้าไปในแอปพลิเคชันอื่น ๆ มากขึ้น เช่น ระบบบัญชีออนไลน์ หรือระบบ HR ทำให้ผู้ใช้สามารถทำธุรกรรมหรือขอสินเชื่อได้โดยตรงจากแอปที่ใช้งานอยู่
• การปรับแต่งบริการ (Personalized service) ตามกลุ่มลูกค้าหรืออาชีพต่าง ๆ จะเกิดขึ้นได้ด้วยข้อมูล เช่น บริการทางการเงินสำหรับกลุ่ม LGBTQ+ หรือคนทำงานกลางคืน
• การขอสินเชื่อจะเปลี่ยนจาก "การร้องขอ" เป็น "การนำเสนอ" โดย Virtual Bank จะใช้ข้อมูลที่มีในการวิเคราะห์และเสนอวงเงินสินเชื่อให้กับลูกค้าเอง หากเห็นว่ามีศักยภาพหรือความต้องการ
• AI จะเข้ามาช่วยวิเคราะห์สินเชื่อ แทนพนักงานจำนวนมาก ทำให้กระบวนการรวดเร็วและมีประสิทธิภาพมากขึ้น

การสมัครและการยืนยันตัวตน:

• การสมัครบัญชี Virtual Bank จะทำผ่านออนไลน์ 100% และมีการยืนยันตัวตนเช่นเดียวกับการเปิดบัญชีธนาคารปกติ เช่น การสแกนใบหน้า หรือเสียบบัตรประชาชน
• ธนาคารอาจขอสิทธิ์ในการเชื่อมต่อข้อมูลพฤติกรรม เช่น ประวัติการทำงานในบริษัท หรือข้อมูลจากพาร์ทเนอร์ต่าง ๆ ซึ่งเป็นสิทธิ์ที่ลูกค้าต้องอนุญาต หากไม่อนุญาตก็จะไม่สามารถใช้บริการได้

          โดยรวมแล้ว Virtual Bank จะเข้ามาเปลี่ยนแปลงบริการทางการเงินอย่างมหาศาล ทำให้การเข้าถึงเงินทุนง่ายขึ้น โดยเฉพาะสำหรับ SME และคนรุ่นใหม่ที่ใช้ชีวิตอยู่บนโลกออนไลน์เป็นหลัก.